Kumluca’nın nüfusu 2016 verilerine göre 67.605’dir. Kumluca ilçe sınırları içinde 42 mahalle bulunmaktadır. Bu mahallelerin büyük bir kısmını köyler oluşturmaktadır. Bilindiği gibi Büyükşehir Yasasına göre kır yerleşmeleri de mahalle olarak sayılmaktadır.

Kumluca sahil şeridi üzerinde yer alan ve mevsimlik konutlara ilginç bir örnek oluşturan bu “deniz obaları” . Geçmiş yıllarda Alanya, Manavgat, Serik, hatta 30-40 yıl öncesine kadar Antalya şehrinin yakın çevresinde Konyaaltı plajının hemen arkasında çokça bulunan, Kumluca sahilindeki “deniz obası” benzeri konutlar, günümüzde tamamen ortadan kalkmıştır. Bu anlamda Kumluca ilçesinin sahil kesiminde yer alan bu mevsimlik konutlar türünün son örnekleri olmaları bakımında da önemlidir.

“Deniz Obaları” Kumluca merkez ilçeye bağlı olan Kum mahallesinin ve Mavikent mahallesinin sahil kesiminde yer almaktadır. Kum mahallesindeki obalar üç sıra halinde planlanmış olmasına rağmen 3. sıra tam olarak yapılaşmasını tamamlamamıştır. Kum mahallesinin sahil kuşağı boyunca yer alan obalar kıyı kenar çizgisinin hemen ardından başlamaktadır. Gavur deresi ile Akmaz deresi arasındaki 2,5 kilometrelik alan üzerinde konumlanmışlardır. Kumluca sahili boyunca Kum Mahallesinde 670, Mavikent mahallesinde ise 140 deniz obası bulunmaktadır. Beykonak mahallesinde bulunan 29 oba ise Antalya Büyükşehir Belediyesinin aldığı bir karar neticesi 22 Kasım 2016 tarihinde yıkılmıştır.

Obaların denizden uzaklığı 150 m.’dir. 1991 yılına kadar denize daha yakın olan obalar, bu tarihte deniz kaplumbağalarının yumurtalarını korumak amacıyla alınan bir kararla kıyıdan daha geriye bugünkü konumlarına çekilmişlerdir.

Oba; “Anadolu’da yaylacılık bölgelerinde yazın hayvan sürüleri ile çıkılarak, sıcak mevsim boyunca kalınan muvakkat yerleşme yerlerine verilen isimdir.

Kumluca ilçesi sahil kuşağında belirli alanlarda yayılmış olan deniz obaları herhangi bir ekonomik işleve sahip değildir. Deniz obaları ile oba kavramında verilen tarifler arasında bulunan tek ortak nokta, her ikisinin yazın kullanılıp, kışın boş kalmasıdır. Belki bir diğer ortak nokta olarak her ikisinin de sosyal anlamda toplanmayı, bir arada olmayı temsil etmesi gösterilebilir. Bunlar dışında deniz obaları denilen bu yerleşmeler bir çeşit yazlık ev niteliğindedir.
Ancak hukuki statü olarak şahsa ait mülk niteliği taşımadığı için akıbeti, ilgili kurumun alacağı herhangi bir karara bağlıdır. Serik ve Manavgat (Titreyengöl) sahilinde bulunan “sahil çardakları” ile olan benzerliği de dikkat çekicidir.

Oba sahipleri işgaliye bedeli ödemek suretiyle obalarını inşa etmişlerdir. Bu şekilde işgaliye parasını ödeyerek her bir ailenin sahiplendiği ve kendi mülkü olarak gördüğü, üzerinde birçok tadilat yaptığı, içini dayayıp döşediği ve yaz kış sahiplendiği, içinde yıllardır oturduğu çok özenli deniz
obaları bulunmaktadır

Kumluca merkez Kum Mahallesi sahil şeridi üzerinde yer alan bu obalar Kumluca Belediyesi tarafından takip edilmektedir. Bu obalar hiçbir şekilde turizm amaçlı kullanılmamaktadır. Hatta turizm amaçlı kullanımı engellemek için Kumluca Belediyesi bazı önlemler almıştır. Kumluca Belediyesi
kararı gereğince deniz obası kiralayacak ya da inşa edecek kişilerin 5 yıl Kumluca’da ikamet etmiş olması ve seçimlerde oy kullanmış olması şartı vardır. Bu kararla inşa edilen deniz obalarının sadece Kumluca halkı tarafından kullanılması amaçlanmıştır. Konutun dönemlik sahipleri kendileri
vazgeçmedikleri ve bir başkasına devretmedikleri sürece aynı konutun sahibidirler. Konut için işgaliye bedeli ödeme bu anlamda sembolik olmakta, her konutun sahiplerinin konut üzerinde hakkı bulunmaktadır.

Uzun yıllar boyunca deniz obaları ile ilgili belediyenin belirlediği kurallar ve planlar uygulanmıştır. Her oba sahibi bu kurallara uymakla yükümlü sayılmıştır. Sadece bu kurallara uyanlar yazlık konutları üzerinde bir hakka sahip sayılmışlardır. Kumluca belediyesi tarafından belirlenen bu
kurallar şöyle sıralanabilir (Kumluca Belediyesi İmar Müd.).
1 Beton veya tuğladan bahçe duvarı yapılmayacak.
2 Otsu küçük bitki türleri doğuya, büyük ağaç türleri batıya dikilerek diğer obaların manzara
görüntüsü engellenmeyecek.
3 Kedi, köpek, tavuk gibi hayvanlar getirilmeyecek. Olanlar bahçede bağlı tutulacak.
4 Oba altı hariç bir başka yere araba garajı yapılmayacak.
5 Çöpler poşette saklanıp en yakın çöp bidonuna atılacak.
6 Sahil yoluna motorlu taşıt girmeyecek.
7 Oba aralarında gürültü yapılmayacak, korna çalınmayacak, hızlı araba kullanılmayacaktır.
8 Çirkin görüntüye sebep olacak herhangi bir uygulama kesinlikle yapılmayacak.
9 Her yıl Haziran ayına kadar oba yapımı, bahçe düzenlemesi tamamlanacak, bu tarihten sonra
yapım ve onarım işleri yapılmayacak.
10 15 Kasım-15 Haziran tarihleri arasında yeterli sayıda bekçi bulundurulacak.
11 Sahil sürekli temiz tutulacak ve belli aralıklarla konulmuş olan duş kabinleri korunacak.
12 Obanın yerden yüksekliği en fazla 2 metre olacak.
13 Belediyenin izni olmadan oba yapımı ve tamiratı yapılmayacak
14 Oba aralarında oluşan toprak birikmeleri kaldırılacak.
15 Oba etrafında çitler çit bitkisi ile yapılacak.
16 Oba etrafındaki palmiye ağaçlarının bakımı yapılacak.
17 Obaların girişindeki alana ahşap malzeme ile çamaşırlık vb. yapılabilecek ancak kesinlikle
tuğla ve beton kullanılmayacak.


Kumluca Belediyesi tarafından konulan bu kurallara genel olarak uyulmakla birlikte bazı obalarda kural dışı tadilatların yapıldığı da gözlenmektedir. Ayrıca belediyenin belirlediği kurallara aykırı olarak, zaman zaman oba aralarında birikmiş toprak yığınları, düzensiz bahçeler ve bahçe çitleri
görülmektedir.

Deniz Obalarının Biçimsel Özellikleri ve Yapı Malzemeleri
____________________________________________________________
Kumluca sahilinde Gavur deresinin doğusundan başlayıp yaklaşık 2.5 kilometre boyunca uzanan ve kıyıdan 150 m. içeride konumlanmış olan bu konutların planı tek tiptir. Bununla birlikte nadiren de olsa uygulamada planın ihlal edildiği örnekler de görülmektedir. Deniz obaları Kumluca sahilinde doğu-batı doğrultusunda uzanmaktadır. Doğu batı doğrultusunda uzanan her üç obanın arasında uzanan 6 m. genişliğinde bir yol bulunmaktadır. Ayrıca kuzey güney yönünde birbiri ardına yapılmış olan her 5 oba bir sıra oluşturmaktadır. Kıyı boyunca kuzey güney doğrultulu iki sıra yapılaşmıştır . Kum mahallesinde bulunan obaların yerleşme planı da Kumluca Belediyesi tarafından hazırlanmıştır .
Deniz obaları yerden yüksek yapılmıştır. Kullanılan ana malzeme ahşaptır. Ağaç kazıklar üzerine oturtulmuş olan deniz obasının yerden yüksek olmasının en önemli sebebi toprağın neminden korunmaktır. Obaların kurulduğu sahil şeridi üzerinde taban suyu seviyesinin yüksek olması toprağın
rutubetini arttırmaktadır. Obaların yerden yüksek yapılması hem toprağın neminden korunmayı hem de hava sirkülasyonu ile tabanın serin ve kuru kalmasını sağlamaktadır. Özellikle yağışların bol olduğu kış aylarında bu sayede obanın ahşap malzemesi zarar görmez. Yerden yüksek olmak aynı
zamanda çeşitli haşerelere karşı da bir ölçüde korunma sağlamaktadır. Yukarıda belirtildiği gibi yazlıktaki evler direkler üzerinde yerden yüksekte inşa edilmek suretiyle hem rutubetten korunma amaçlanmış hem de bu alanın sakinler tarafından çok amaçlı olarak kullanılması düşünülmüştür. Nitekim her bir obada taban seviyesi depo, garaj ve çamaşırları kurutma amaçlı kullanılmaktadır Oba’da taban seviyesi de tamamen kapatılmıştır.

Yaz mevsiminin çok sıcak geçmesi sebebiyle açık alan ihtiyacı daha fazladır. Bu sebeple planlarda salon olarak gösterilen bölüm pratikte balkona dönüştürülmüştür. Bu balkonların çoğu panjurla kapatılabilir şekilde düzenlenmiştir. Bu konutların en çok kullanılan bölümü günün büyük bir
kısmının geçtiği iki balkondur (planda salon-teras). İki balkonlu olarak yapılan bu meskenlerin balkonlarından birisi doğu yönünde, diğeri ise batı yönünde yer almaktadır. Bunun avantajı sabahleyin güneş görmeyen batıdaki balkonun, öğleden sonra ise güneşin batı cepheye vurması ile doğu
yönündeki balkonun kullanılabilmesidir. Her ne kadar panjur kullanılsa da bu bahsettiğimiz bakı şartları ortam sıcaklığını önemli derecede etkiler. Bununla beraber her iki balkon güneye bakan cepheleri ile deniz meltemini alarak doğal vantilatör gibi sürekli esintili bir ortam sağlar. Rüzgârın yön
değiştirme vakitlerinde yaşanan durgunluk nedeniyle ve neminde etkisiyle zaman zaman kısa süreli bunaltıcı hava da görülebilir

Güneyde olan mutfağın aksine yatak odaları kuzey cephede yer almaktadır. Gün içinde daha çok balkonlarda vakit geçirildiğinden bu odalar sadece geceleri yatma amaçlı kullanılır. Gün içerisinde vaktin büyük çoğunluğu denize bakan balkonda geçirilir, yemekler burada yenilir ve gelen misafirler
burada ağırlanır. Lambiri kaplamalı odalar ile evde kullanılan malzemenin çoğu ahşaptan imal edilmiştir. Sadece tuvalet, banyo ve mutfakta seramik kaplamalar ve beton malzeme yer alır.

Konutların çatısında genellikle kiremit kullanıldığı için, yöredeki beton çatılı evlerin aksine daha serindir. Yani kiremit çatılar yaz sıcağını azda olsa engeller. Ayrıca daha az olmakla birlikte saç, alüminyum ve şıngıl denilen daha hafif yapı malzemelerinin de çatı malzemesi olarak kullanıldığı
görülmektedir.

Kumluca Deniz Obalarının planları Kumluca Belediye tarafından belirlenmiştir. Yapılan her oba plana uygun olmak zorundadır. Deniz obalarının sadece biçimsel özellikleri değil yapı malzemesi de kolayca kaldırılabilir (yıkılabilir) olarak öngörülmüştür. Yani obalar ahşap malzemeden yapılır. Ancak
malzemenin kalitesi konutu inşa eden kişiye bağlıdır. Nitekim tadilat gören ya da yenilenen obalarda oldukça kaliteli malzemelerin seçildiği görülmektedir. Bu konutlarda hafif malzemenin kullanılmasındaki amaç tahminen, kalıcı işgali önlemek, betonlaşmanın önüne geçmek, ayrıca bu
alanda belediyenin hareket kabiliyetini arttırmaktır. İleride oluşabilecek yeni durumlara karşı bu konutlar kolayca ortadan kaldırılabilecek özelliktedir. Ancak deniz obaları yerli halk tarafından çok benimsenmiş görünmektedir. Bu sebeple bu konutların küçük hesaplarla kolayca kaldırılacağını
düşünmek zordur.
Her bir evin kendisine ait küçükte olsa bir bahçesi vardır. Bu bahçede turunçgiller, muz, incir ve üzüm asması türünde meyve veren ağaçlar yanında Kıbrıs akasyası, okaliptüs gibi ağaçlar, zakkum, zambak, leylak gibi süs bitkisi türünde ağaççıklar ve çok çeşitli çiçek türleri yer almaktadır. Ayrıca
hem hobi maksatlı hem de günlük ihtiyaçlarını karşılama amaçlı sebze yetiştirilmektedir. Hemen her bahçenin uygun bir köşesinde, mevsim sebzelerinin yetiştirildiği küçük bir sebzelik alan bulunmaktadır. Bu bitkilerin sabah ve akşam vakitlerinde sulanması, çapalanması gibi basit işler oba
sakinlerinin keyif aldıkları günlük işler arasındadır. Kış mevsiminde çoğu apartmanda yaşayan oba sakinleri toprakla ve bahçeyle uğraşarak hem iş yaşamlarındaki stresi atmakta hem de çevrenin yeşil görünüm kazanmasını da sağlamaktadırlar. Ayrıca bahçe bakımı ve düzenlenmesi sürecinde,
birbirlerinden yardım almaları, komşuluk ilişkilerini geliştirmektedirler. Çoğu yerde bu küçük bahçeler arasında çit gibi sınırlar görülmez, herkes ekip dikeceği yeri bilir ve ona göre hareket eder.

_____________
Deniz Obalarının Hukuki Durumu
Deniz obalarının bulunduğu alanın hukuki statüsü, oba sahiplerinin hak ve yetkileri karmaşık bir yapı arz etmektedir. Nitekim alanın hukuki anlamda tasarrufu günümüze kadar geçen süreç içinde değişmiştir. Bu süreç irdelendiğinde;
1- Obaların ilk yapımı aşamasında Kumluca Belediyesi bir proje hazırlamış ve konumlandırmış, obalar da bu projeye göre yapılmıştır (o dönemde obaların bulunduğu alanın tasarruf yetkisi Belediyede bulunmaktadır). Deniz obalarının bulunduğu alanın ilk hali olan 64 ada 41 parselin Hazine adına tescil edilmesinden sonra Belediye bu karara itiraz etmiş, bu alanın hizmet alanı, kent park, spor alanı olarak belediyeye tahsisini talep etmiştir. Bu itiraz üzerine Hazineye yapılan tespit iptal edilerek bu parseller tekrar Belediye adına tespit edilmiştir. Bunun üzerine Hazine tekrar “tespitin iptali ve tescil“ davası açmış ve bu davanın sonunda Asliye Hukuk Mahkemesinin 25.04.1986 tarih ve 1982/181 Esas, 1986/103 sayılı kararı ile 64 ada 41 parsel numaralı taşınmazın “mera, seyrangâh, mesirelik ve otlakıye olarak Kumluca Belediyesi adına sınırlandırmasına” hakem sıfatı ile karar vermiş ve bu karar Yargıtay 14. Hukuk Dairesi Başkanlığının 29.09.1986 tarih ve 1986/6821-5539 esas ve karar sayılı ilamı ile kesinleşmiştir. Bilindiği gibi 4342 sayılı Mera Kanunu ile meralar için mutlak bir yapı yasağı getirilmiş, bunun üzerine Kumluca Belediyesinin 10.10.2003 tarih ve 2379
sayılı yazısı ile Söz konusu parselin vasfının değiştirilmesinin talep edilmesiyle başlatılan işlemler neticesinde; Antalya ili Mera Komisyonunun 11.06.2004 tarih ve 2004/20 sayılı kararı ile Antalya İli Kumluca ilçesi Karşıyaka Mahallesinde Kumdibi mevkiinde sınırları içerisinde bulunan tapu sicil kayıtlarında mera olarak kayıtlı 64 ada 41 parsel numaralı 659.118,00 m2 yüzölçümlü mera parselinin tahsis amacına değiştirilmesine karar verilmiştir.
Mera Komisyonunun kararı üzerine başlatılan çalışma neticesinde Kadastro Müdürlüğü tarafından beyanname ve kroki hazırlanmış ve tapuda Hazine adına 11.10.2004 tarihinde tescili edilmiştir.
2- Deniz obalarının işgaliye bedelleri (ecrimisil) 2009 yılına kadar Kumluca Belediyesi tarafından tahsil edilmiş, Hazine adına Milli Emlak, toplanan işgaliye bedellerini Kumluca Belediyesinden tahsil etmiştir. Ancak işgaliye bedelleri 2009 yılından itibaren Milli Emlak tarafından tespit, tahakkuk ve tahsil edilmektedir.
3- Milli Emlak istediği bir dönemde bu alanı boşaltıp tasarrufunu kullanabilir, Nitekim Kumluca Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi inşaatı sırasında, inşaat alanı içinde kalan obaların bir kısmı boşaltılarak yıkılmıştır.
4- Oba sahiplerinin işgal ettikleri alan üzerinde hakları olmayıp, sadece deniz obası (ahşap yapı) üzerinde tasarruf hakkı vardır. Yani ahşap yapının üzerinde bulunduğu alan Hazineye ait, ahşap yapı da sahibine aittir. Milli Emlak tarafından tahliye istenirse, oba sahibi deniz obasını
söküp götürebilir.
5- Deniz obası sahibinden Milli Emlak tarafından alınan ücret , “işgaliye bedeli” (ecrmisil) dir. Bu ücret herhangi bir kira değildir, oba sahibine herhangi bir hak sağlamaz, bu bedeli Hazine arazisini işgal ettiği için ödemektedir.
6- Yeni oba yapmak isteyen bir kişiye hiçbir kurum tarafından “herhangi bir izin verme” söz konusu değildir. Yani kimseye “oba yapabilirsiniz” denilemez. Ancak hukuken bu alan üzerinde günübirlik yapı yapama hakkı bulunmaktadır. Deniz Obaları da günübirlik yapı içinde değerlendirilmektedir. Hatta yeni bir yapı yapılması hususunda; günübirlik yapı kapsamında yapıldıktan sonra, hiç bir şekle bağlı kalmaksızın şato bile yapılabilir (günübirliğin tek şartı betonarme olmayacak- sökülüp götürülebilir özellikte olacak vb.).
Ancak obaların su, elektrik, yol, çevre temizliği vb. hizmetlerini veren kurum belediye olduğu için oba yapacak kişilerin belediyenin belirlediği kurallara uymak zorunluluğu vardır.
Görüldüğü üzere hâlihazır durumda oba sahipleri ile Milli Emlak arasında adı konmamış bir mutabakat vardır. Ancak alınacak bir karar sonucu bu mutabakat her an bozulabilir. Nitekim Antalya Büyükşehir Belediyesinin aldığı bir karar sonucu Beykonak mahallesinde bulunan 19 deniz obası bir
günde yıkılmıştır

Sonuç:

Deniz obaları Kumluca şehir merkezinde yaşayanların bir kısmı tarafından tercih edilen yazlık konutlardır. Bu konutlarda yazın sıcağından bunalan, işleri sebebiyle şehirden ayrılamayan bölge halkıyararlanmaktadır. Belediyenin yerli halkın talepleri doğrultusunda hizmet götürdüğü obalardan oba
sahiplerlinin hiçbir ekonomik beklentisi yoktur. Bu konutlar bir kısım yöre halkı tarafından çok benimsenmiş ve yaşam alanı olarak değer bulmuştur. Özellikle Kum Mahallesinde yapılaşmış olan obalarda öğretmen, avukat, doktor, şehir esnafı gibi eğitimli ve gelir düzeyi iyi olan aileler oturmaktadır. Seracılık faaliyeti obaların hemen yanı başında devam etmektedir. Çevreye dost, kendine özgü otantik ve doğal yapısıyla deniz obaları ideal yazlık alanlarıdır. Kullananlarına hem belli ölçüde konfor sunmakta hem de doğal ortama zarar vermemektedir. Bu tarz yapıların özendirilmesi ve yaygınlaştırılması gerekir. Geçmişte ekonomik bir faaliyeti yürütmek amacıyla çıkılan yaylalar, değişen ve gelişen tarım uğraşı sebebiyle eski değerini kaybetmiştir. Artık şehirden uzun süreli ayrılamayan şehir sakinleri ve hatta çiftçiler için deniz kenarı alanları daha caziptir. Ayrıca yetişen
yeni nesiller için denizin ayrı bir çekiciliği vardır. Yöre insanı için deniz bir spor ve eğlence alanı olarak görülmeye başlanmıştır. Tüm bu sebepler deniz obalarının varlığını ve devamlılığını desteklemektedir. Yörede turizm faaliyetlerinin baskısının henüz hissedilmiyor olması, bir tarımsal
faaliyet olarak seracılığın yüksek gelir getiriyor olması, Türkiye’nin en önemli tarım alanlarından birisi olarak Kumluca ovasının korunmasının gerekliliği gibi faktörler obaların geleceğini destekleyen unsurlardır. Ancak her an değişen sosyo-ekonomik şartlar bunu ne kadar mümkün kılar, bunu zaman
gösterecektir.